ภาษีในตำนาน

โดย ผศ.ดร.ยุทธนา ศรีสวัสดิ์ อาจารย์ประจำวิชากฎหมายภาษีอากร

ในอดีต มีเหตุการณ์สําคัญหลายคร้ังที่ ภาษี เข้าไปมีบทบาทจนเกิดเป็นตำนานระดับโลกจนถึงปัจจุบัน ดังเช่นตำนานดังต่อไปนี้

สามก๊ก​

หลังจากโจโฉซึ่งเป็นอัครมหาเสนาบดีรบชนะอ้วนเสี้ยวจนยึดเมืองได้สําเร็จก็ได้ส่งหนังสือไปตามหัวเมืองอาณานิคมโดยรอบว่า ประชาชนเดือดร้อนเพราะสงครามมาหลายปีแล้ว ขอให้หัวเมืองท้ังหลายอย่าเพิ่งเก็บภาษีกับประชาชนเลย

นี่ถือเป็นคร้ังแรกในเรื่องสามก๊กที่นํานโยบายภาษีมาใช้ในทางการเมือง โดยหวังว่าการลดภาระให้ประชาชนจะช่วยให้ประชาชนยอมรับในตัวโจโฉ และไม่อยากก่อสงครามอีก¹

Lady Godiva

Lady Godiva เป็นสุภาพสตรีในชนชั้นปกครองในช่วงศตวรรษที่ 11 ภริยาของ Lerfric, Earl of Mercia ผู้ปกครองเมืองโคเวนทรีในประเทศอังกฤษ ตามตํานานเล่าว่า

ประชาชนในเมืองโคเวนทรีได้รับความเดือดร้อน และต้องการให้ผู้ปกครองเมืองลดภาษีให้ตนแต่ไม่เป็นผล Lady Godiva เองก็ต้องการช่วยเหลือประชาชนของตนจึงร้องขอให้สามีลดภาษีให้ สุดท้ายสามีจึงท้าให้ Lady Godiva เปลื้องผ้าเดินทางไปรอบเมืองเพื่อแลกกับการลดภาษี ซึ่ง Lady Godiva ก็รับคําท้าและเปลื้องผ้าอยู่บนหลังม้าเดินทางไปรอบเมือง

ประชาชนที่ทราบข่าวก็พากันปิดประตูหน้าต่างเพื่อเป็นการ ให้เกียรติและตอบแทน Lady Godiva จนสุดท้าย สามีของ Lady Godiva ก็ลดภาษีให้ตามสัญญา²

ปฏิวัติฝรั่งเศส

ในยุคพระเจ้าหลุยส์ที่ 16 ประเทศฝรั่งเศสประสบสภาวะเศรษฐกิจตกต่ำอย่างหนัก ทําให้การบริหารเงินภายในประเทศมีปัญหา รัฐจึงจําเป็นต้องเก็บภาษีเพิ่มเพื่อให้เพียงพอกับรายจ่าย

แต่เนื่องจากในยุคนั้นขุนนางและนักบวชต่างเป็นชนชั้นอภิสิทธิ์ที่ไม่ต้องเสียภาษี ประชาชนจึงต้องรับมือกับท้ังปัญหาข้าวยากหมากแพงและภาระภาษีที่ไม่เป็นธรรม นี่จึงเป็นอีกปัจจัยที่นําไปสู่การปฏิวัติฝรั่งเศส

เมื่อปฏิวัติสำเร็จแล้ว ในคําประกาศอิสรภาพฝรั่งเศส จึงได้เน้นย้ำว่าปวงชนทุกคนมีหน้าที่ร่วมกันจ่ายภาษีอย่างเป็นธรรมและได้สัดส่วน³) กล่าวอีกนัยหนึ่งคือ ขุนนางและนักบวชจะอ้างอภิสิทธิ์ยกเว้นภาษีไม่ได้อีกต่อไป

ภาษีเกลือ

เกลือเป็นทรัพยากรสําคัญของโลก โดยเฉพาะในสมัยอดีตอีกทั้งยังเป็นสินค้าสําคัญของจักรวรรดิอังกฤษอีกด้วย

เมื่อสมัยที่อังกฤษยังปกครองประเทศอินเดีย ชาวอินเดียที่ผลิตเกลือจะต้องเสียภาษีเกลือให้จักรวรรดิอังกฤษตามปริมาณเกลือด้วย เมื่อจักรวรรดิอังกฤษทําการผูกขาดเกลือและขึ้นภาษีเกลือจึงทําให้ประชาชนชาวอินเดียได้รับความเดือดร้อนเนื่องจากเกลือมีราคาสูงขึ้นอย่างมาก ประชาชนจึงลุกขึ้นประท้วงต่อต้านภาษีเกลือโดยวิธีท่ีปราศจากความรุนแรงในอาณานิคม อินเดีย ซึ่งนําโดยมหาตมะ คานธี

เหตุการณ์ครั้งนั้นจึงเป็นส่วนหนึ่งที่นํามาสู่การเคลื่อนไหวในอินเดียเพื่อประกาศเอกราชจากจักรวรรดิอังกฤษในที่สุด

กำเนิดมหากฎบัตร Magna Carta

ในสมัยอดีต กษัตริย์อังกฤษมีพระราชอํานาจอย่างเด็ดขาดในการออกกฎหมายจัดเก็บภาษีเพิ่มเติมได้เองโดยไม่ต้องขอความยินยอมจากผู้ใด

ในยุคของพระเจ้าจอห์นแห่งอังกฤษเองก็มีการตรากฎหมายจัดเก็บภาษีอย่างหนัก ประกอบกับความขัดแย้งภายใน ทําให้เหล่าผู้ปกครองแคว้นต่างๆ ในอังกฤษได้รวมตัวกันต่อต้านการใช้พระราชอําานาจเก็บภาษีที่ไม่มีขอบเขตของพระเจ้าจอห์น

ในที่สุด ปี ค.ศ. 1215 พระเจ้าจอห์นก็ถูกกดดันให้จำกัดการใช้พระราชอำนาจของพระองค์ จนปรากฎเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์สำคัญของโลกที่เรียกว่า มหากฎบัตร Magna Carta หรือ The Great Charter

ตอนหนึ่งของมหากฎบัตรนี้ได้กล่าวว่า พระองค์จะไม่ทรงตรากฎหมายเก็บภาษีหากไม่ได้รับความยินยอมจากสภาที่ปรึกษาของพระองค์ซี่งประกอบด้วยเหล่าผู้ปกครองแคว้นต่างๆ นั่นเอง⁴

การเก็บภาษีที่ไม่เป็นธรรมจึงเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เหล่าผู้ปกครองแคว้นลุกขึ้นต่อต้านการใช้พระราชอำนาจอย่างไร้ขอบเขตได้สำเร็จด้วยมหากฎบัตร Magna Carta ฉบับนี้

ภาษีชา

เมื่อครั้งที่สหรัฐอเมริกายังคงเป็นอาณานิคมของจักรวรรดิอังกฤษ สภาอังกฤษสามารถออกกฎหมายจัดเก็บภาษีต่างๆ ได้โดยไม่ต้องได้รับความยินยอมโดยตรงจากรัฐใต้อาณานิคม ทําให้ชาวอเมริกันมองว่าตนไม่มีส่วนร่วมในการมีผู้แทนในสภาอังกฤษเพื่อตรากฎหมายทั้งท่ีตนควรจะมีในฐานะพลเมืองแห่งอังกฤษเหมือนกัน

การออกกฎหมายเก็บภาษีชาในปี ค.ศ. 1773 จึงเป็นหนึ่งในชนวนสําคัญที่นําไปสู่การเกิดกลุ่มต่อต้านการเก็บภาษีชาท่ีมีชื่อว่า Boston Tea Party

โดยเหตุการณ์ที่เป็นสัญลักษณ์สําคัญครั้งนั้นคือการทิ้งหีบชาที่อังกฤษนําเข้ามาถึง 342 หีบลงสู่ทะเลเพื่อประท้วงจักรวรรดิอังกฤษ⁵

ชาที่ถูกทิ้งลงทะเลมีน้ำหนักสุทธิราว 90,000 ปอนด์ มีมูลค่าขณะนั้นประมาณ £9,000 หากคิดตามอัตราเงินเฟ้อแล้ว ปัจจุบันจะมีมูลค่าถึงเกือบ £1,000,000⁶ หรือมากกว่า 50 ล้านบาทไทย!

การเก็บภาษีโดยไม่มีผู้แทนอเมริกันเข้าไปร่วมในสภาอังกฤษเป็นหนึ่งในสาเหตุสําคัญที่นําไปสู่การปฏิวัติและประกาศอิสรภาพของชาวอเมริกันในที่สุด จึงทําให้ No Taxation Without Representation กลายเป็นประวัติศาสตร์หน้าสําคัญที่ได้จารึกไว้ในการปฏิวัติอเมริกาครั้งนั้น

อย่าให้โอกาสลดหย่อนภาษีของคุณกลายเป็นแค่ตำนานให้ iTAX Market ช่วยค้นหาตัวเลือกลดหย่อนภาษีที่ดีที่สุดให้คุณได้เลย!

---

อ้างอิง

1. ^

   สามก๊กฉบับคนขายชาติ เรืองวิทยาคม ตอนที่ 170

2. ^

   Lady Godiva, BBC History

3. ^

   Article 13, French Declaration of the Rights of Man and the Citizen (August 1789

4. ^

   Clause 12 and 14, Magna Carta 1215.

5. ^

   Alexander, John K. Samuel Adams: America’s Revolutionary Politician. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield, 2002, p125-26.

6. ^

   ทดลองคํานวณอัตราเงินเฟ้อของค่าเงินปอนด์อังกฤษได้ที่ http://measuringworth.com