ปีงบประมาณ (งบประมาณแผ่นดิน)

โดย ผศ. ดร.ยุทธนา ศรีสวัสดิ์ อาจารย์ประจำวิชากฎหมายภาษีอากร

ปีงบประมาณ คือ ระยะเวลา 12 เดือนที่ใช้กำหนดการจัดงบประมาณแผ่นดิน โดยเริ่มนับตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคมของปีหนึ่ง ถึงวันที่ 30 กันยายนของปีถัดไป ทั้งนี้จะใช้ปี พ.ศ. ถัดไปนั้นเป็นชื่อสำหรับปีงบประมาณนั้น¹ เช่น พระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 จะใช้สำหรับการกำหนดรายจ่ายตั้งแต่ 1 ตุลาคม 2564 ถึง 30 กันยายน 2565 เป็นต้น

ที่มาของการกำหนดวันเริ่ม ปีงบประมาณ เป็นวันที่ 1 ตุลาคม

การเริ่มต้นปีงบประมาณ (1 ตุลาคม ของปีนึง ถึง 30 กันยายน ของปีถัดไป) จะไม่ตรงกับปีปฏิทิน (1 มกราคม – 31 ธันวาคม ของปีเดียวกัน) ซึ่งประเทศไทยกำหนดให้ปีงบประมาณเริ่มนับตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม เมื่อปี พ.ศ. 2481 โดยรัฐบาลได้เสนอให้แก้ไขกฎหมายเปลี่ยนวันเริ่มต้นปีงบประมาณมาเป็นเดือนตุลาคมและสิ้นสุดในเดือนกันยายนแทน เนื่องจากรัฐบาลได้แถลงนโยบายในการบริหารราชการแผ่นดินต่อสภาผู้แทนราษฎรว่า จะกําหนดปีงบประมาณให้เหมาะสมแก่ฤดูกาลนั้น²

ในการประชุมสภาผู้แทนราษฎรเมื่อวันที่ 12 มกราคม 2481 รัฐบาลได้เสนอร่างพระราชบัญญัติวิธีการงบประมาณ (ฉบับที่ 4) พุทธศักราช 2481 โดยหลวงประดิษฐ์มนูธรรม (ปรีดี พนมยงค์) รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง ได้อธิบายเหตุผลที่เสนอให้เปลี่ยนกรอบปีงบประมาณใหม่ โดยกล่าวถึงปัจจัยด้านสภาพดินฟ้าอากาศของประเทศ ดังนี้³

“ในการที่รัฐบาลได้เสนอร่างพระราชบัญญัตินี้เพื่อให้พิจารณาโดยด่วนนั้น ข้าพเจ้าต้องขออภัยเสียก่อนว่า ในการที่ให้ท่านสมาชิกทั้งหลายได้พิจารณาโดยด่วน ก็เพราะเหตุว่า ร่างพระราชบัญญัตินี้ได้ดำเนินตามนโยบายที่รัฐบาลได้แถลงไว้ กล่าวคือว่า รัฐบาลได้แถลงไว้ว่า รัฐบาลจะได้เปลี่ยนปีงบประมาณใหม่ให้ถูกต้องตามฤดูกาล และจะเห็นว่าเป็นเรื่องที่จะขอให้สภาฯ วินิจฉัยแต่เพียงในวาระที่ 1 คือว่า จะควรรับหลักการแห่งร่างพระราชบัญญัตินี้หรือไม่เท่านั้น ส่วนรายการละเอียดนั้น ถ้าหากว่าสภาฯ ได้รับหลักการแล้ว ก็จะได้ขอให้ตั้งกรรมาธิการไปพิจารณา

หลักการแห่งพระราชบัญญัติวิธีการงบประมาณนั้น ก็มีอยู่ว่าเพื่อเปลี่ยนปีงบประมาณ ตามนโยบายของรัฐบาลที่ได้แถลงไว้ในสภาผู้แทนราษฎร และการที่รัฐบาลจะต้องเปลี่ยนปีงบประมาณใหม่ โดยจะได้เริ่มตั้งแต่ในเดือนตุลาคมของปีหนึ่ง และไปหมดในวันที่ 30 กันยายนของอีกปีหนึ่งนั้น ทั้งนี้ ก็โดยคำนึงถึงดินฟ้าอากาศของประเทศสยาม”

อ้างอิง

1. ^

   ประเสริฐ ปัทมะสุคนธ์, รัฐสภาไทยในรอบสี่สิบสองปี (2475-2513), กลุ่ม “รัฐกิจเสรี” จัดพิมพ์ครั้งที่ 2

2. ^

   วรพงษ์ แพรม่วง, ปีงบประมาณของไทย

3. ^

   รายงานการประชุม สภาผู้แทนราษฎร ครั้งที่ 5 (สมัยสามัญ สมัยที่สอง) วันพฤหัสบดีที่ 12 มกราคมพุทธศักราช 2481